El Öpme Geleneği Nereden Gelir?

El öpme, çeşitli kültürlerde sevgi, saygı ve nezaket belirtisi olarak yerleşmiş geleneksel bir davranış. Batılı toplumlarda el sadece öpülürken, Müslüman toplumlarda ve bazı diğer Doğulu toplumlarda el öpüldükten sonra öpen kişinin alnına değdirilir. Batıda Batılı toplumlardaki el öpme süreci genellikle eli öpülecek kişinin elini ileri doğru uzatması (sunması) ile başlatılır. El öpme

özel bir nedeni olmaksızın, herhangi bir karşılaşmada gerçekleşebilir. Çoğunlukla erkekler tarafından kadınların eli öpülür. Bunun haricinde devlet ve din büyükleri gibi önemli kişilerin elleri de cinsiyetlerine bakılmaksızın öpülebilir. Bu tür el öpmede el nazikçe tutulurken dudaklar hafifçe parmakların eklemlerine değdirilir. Günümüzde özellikle nezaket amaçlı bayanların elini öpme geleneği yok olmaya yüz tutmuş, bunun yerini el sıkma ve yanaktan öpme almıştır. Doğuda Müslüman toplumlarda ve bazı diğer doğulu toplumlardaki el öpme ve alna koyma geleneği ise halen yaygındır. Batıdakinin aksine genellikle kavuşmalarda ve bayram, anneler günü vb. gibi özel günlerde el öpülür. Bu tür el öpmede genellikle küçükler büyüklerin ellerini öperler. Süreç bazen eli öpülecek kişinin elini sunması ile, bazen de öpecek kişinin uzanması (el istemesi) ile başlatılır. Müslüman toplumlarda genellikle namahrem (mahrem olmayan) kimselerin -çok yaşlı olmadıkları sürece- elleri öpülmez. Tarihçe İslamiyetin ilk yıllarında (7. yy.) Müslümanların el öptüklerine dair çeşitli bilgiler mevcuttur. Bir rivayete göre Ali bin Ebu Talib, “Babanın çocuğunun elini öpmesi şefkatten, çocuğun babasının elini öpmesi ibadetten, kocanın hanımının elini öpmesi arzudan, kişinin din kardeşinin elini öpmesi ise dindendir,” demiştir. Batıda el öpme geleneğinin geçmişi ise çok daha yenidir. 17. ve 18. yy.larda Lehistan-Litvanya Birliği’nde ortaya çıktığı düşünülmektedir. El öpmek gelenek midir yoksa gerekli midir? Enes RA. şöyle dedi: – Bir adam: – Yâ Resûl! Bizden bir kişi kardeşi veya arkadaşıyla karşılaştığında onun için eğilebilir mi, diye sordu. Peygamberimiz: – “Hayır eğilemez” buyurdu. Adam: – Ona sarılıp öpebilir mi, diye sordu. Efendimiz: – “Hayır” buyurdular. Bu defa adam: – Elini tutup musâfaha edebilir mi, dedi. Peygamberimiz: – “Evet” buyurdu. Sadece bizde değil elbette; Rusya bir papazın, Devlet Başkanı Vladimir Putin’in manastır ve kilise ziyareti sırasında elini öpmesi yüzünden karışmıştı. Bunu fırsat bilen kilise karşıtı gruplar sanal ortamda tartışma başlatmışlardı. Öpücüğün Altında 125 Milyar Dolar Çıktı Libya Sirte’deki Arap Birliği Zirvesi’ne katılan tek Avrupalı siyasetçi olan İtalya Başbakanı Silvio Berlusconi’nin Libya Lideri Muammer Kaddafi’nin elini öpmesi tüm dünya basınında büyük yankı uyandırmıştı. Berlusconi, zirvenin sonunda duyduğu memnuniyeti, Kaddafi’nin önünde eğilip elini öperek göstermek isteyince de olanlar oldu. Muhalefet ve İtalyan basını ayağa kalktı. İtalyan muhalefeti Berlusconi’ye, “Bir diktatörün eli öpülür mü?” diye tepki gösterirken, medyada da Batılı bir liderin sadece Papa’nın elini öpebileceği yorumları yapılmıştı. Kaynakça ^ Tirmizî, İsti’zân 31. Ayrıca bk. İbni Mâce, Edeb 15; Ahmed İbni Hanbel, Müsned, III, 198 ^ Tirmizî, Sünen, İsrâ Tefsiri, İbn Mâce, II, s. 1221 ^ Osman Şekerci, Kaynaklarımıza Göre İslâm Terbiyesi, İstanbul 1972, s.175 Adem Kocatürk